Rodos Heykeli (Dalí)
| İspanyolca: El Coloso de Rodas, İngilizce: The Colossus of Rhodes | |
.png)
| |
| Sanatçı | Salvador Dalí |
|---|---|
| Yıl | 1954 |
| Tür | Yağlıboya |
| Boyutlar | 688 cm × 39 cm (271 in × 15 in)* |
| Konum | Bern Sanat Müzesi, Bern |
| 46°57′04″N 7°26′36″E / 46.9511°K 7.4434°D | |
Rodos Heykeli, İspanyol sürrealist ressam Salvador Dalí'nin 1954 tarihli yağlı boya tablosudur. Dalí'nin 1956 yapımı Dünyanın Yedi Harikası adlı belgesel filmi için yaptığı, her biri harikalardan birini betimleyen yedi tabloluk seriye dahildir. Tablo, Yunan mitolojisindeki titanlardan güneş tanrısı Helios'un antik heykeli olan Rodos Heykeli'ni gösterir. 1981 yılında Bern Sanat Müzesi'ne bağışlanan tablo filmde kullanılmamıştır ve halen müzede sergilenmektedir.
Dalí'nin sürrealist sanat akımının en parlak döneminden yirmi yıl sonra yaptığı bu tablo, Dalí'nin avangartlıktan ana akıma geçişini simgeler. 1940'ta Amerika Birleşik Devletleri'ne taşınmasının ardından mali kaygıların baskısı altında kalan ve Hollywood hayranlığından etkilenen Dalí, odağını daha önce bilinçaltı ve algı üzerine yaptığı araştırmalardan tarihsel ve bilimsel temalara kaydırdı.
Dalí'nin bu konu hakkındaki yorumu, British Museum'da heykeltıraş ve konservatör olarak çalışan Herbert Maryon'un 1953 tarihli bir makalesinden etkilenmiştir. Maryon, tarihi Colossus'un dövülmüş bronz plakalardan oluştuğunu ve limanın üzerinde değil, yanında yer aldığını öne sürmüştür. Ayrıca heykele sabit bir üçayak kaidesi vermek için asılı bir perde kullanıldığını öne sürmüştür. Bu unsurların hepsi Dalí tarafından bir araya getirilmiştir.
Hikaye
[değiştir | kaynağı değiştir]Rodos Heykeli
[değiştir | kaynağı değiştir]
Rodos Heykeli, Yunan güneş tanrısı Helios'un MÖ 3. yüzyılda yarım yüzyıldan fazla bir süre Rodos limanında duran anıtsal bir heykeliydi.[1] MÖ 1. yüzyıl tarihçisi Diodoros Siculus'a göre heykel, kentin MÖ 305'ten 304'e kadar Rodos'u kuşatan I. Demetrios Poliorketes'e karşı kazandığı zaferin anısına Lindoslu Haris'in yönetiminde inşa edilmiştir; onurlandırmak için hem şehrin hem de Rodos adasının koruyucusu olduğuna inanılan Helios seçilmiştir.[2] Heykel, MÖ 226 yılındaki Rodos depremine kadar ayakta kalmış ve Gaius Plinius Secundus'un 300 yıl sonra Doğa Tarihi adlı eserinde belirttiğine göre bu depremde yıkılmıştır.[3] Theofanis, MS 9. yüzyıla ait Chronographia adlı eserinde, kalıntılarının I. Muaviye'nin Rodos'u fethettiği ve Colossus'un hurda olarak satıldığı 652-53 yıllarına kadar kaldığını yazmıştır.[4] Diodoros ve diğer yazarlar tarafından oluşturulan listelerden başlayarak, Colossus Antik Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri olarak kabul edilmektedir.[5]
Colossus'un günümüze ulaşan hiçbir çağdaş tasviri yoktur, tek kanıt metinseldir, çoğunluğu özettir ve tarihi, heykelin yüzyıllar sonrasına denk gelmektedir.[6] Hayal gücü sık sık belgelerin yerini doldurur.[7] Colossus'u yeniden görselleştirmeye yönelik bilimsel girişimler on sekizinci yüzyıldan bu yana devam etmektedir.[8] Herbert Maryon, 1953 yılında yaptığı bir sunumda heykelin içinin boş olduğunu ve limanın üzerinde konumlanmak yerine kenarında durduğunu öne sürmüştür.[9][10][11][12] Maryon, kalınlığı 1⁄16-inç (1,6 mm)'den daha az olan dövülmüş bronz plakalardan yapılmış olan heykelin, taban üzerinde, heykelden sarkan bir kumaş şeklinde üçüncü bir destek noktası tarafından desteklenmiş olabileceğini söyledi.[13][14] Maryon'un teorisi 1956'ya[15] kadar yayınlanmamış olsa da teorisi Dalí'yi etkiledi; Dalí'nin resminden iki yıl sonra, Maryon'un 1953'teki sunumuyla ilgili gazete makaleleri hızla ve uluslararası düzeyde çoğaldı.[14][16]
Dalí ve Hollywood
[değiştir | kaynağı değiştir]Dalí'nin Hollywood filmlerine karşı uzun süredir devam eden bir hayranlığı vardı.[17] Sektörü sürrealist bir mecra, Walt Disney, Cecil B. DeMille ve Marx Kardeşleri de "üç büyük Amerikan sürrealisti" olarak tanımlıyordu. 1937'deki Surrealism in Hollywood adlı makalesinde şunları yazmıştır: "Bana hiçbir şey sürrealist ateş tarafından yutulmaya, Hollywood'da bilinçsizce ortaya çıkarılan ve daha önce sersemlemiş bir şekilde otantik hezeyan, şans ve rüyanın pek çok görüntüsünü gördüğümüz o gizemli 'halüsinatif selüloit' şeritlerinden daha uygun görünmüyor".[18]
Dalí, doğal ve insan yapımı harikaları keşfeden 1956 tarihli bir seyahatname olan Dünyanın Yedi Harikası belgeseli için sanat eseri yaratmak üzere görevlendirildi. 1954 yılında, The Colossus of Rhodes,[19] The Pyramids,[20][a] The Statue of Olympian Zeus, The Temple of Diana at Ephesus, The Walls of Babylon ve aynı harikanın iki versiyonu olan The Lighthouse of Alexandria ve Lighthouse of Alexandria gibi tablolarını tamamladı. 1955'te The Walls of Babylon tablosunun bir başka versiyonunu yaptı ve son harikası olan The Mausoleum at Halicarnassus[21][b] eserini tablolaştırdı. Bu tablolar film için kullanılmadı.[22]
Betimleme
[değiştir | kaynağı değiştir]Tablo, işlenmemiş kesme taştan bir kaide üzerinde duran Rodos Heykeli'ni göstermektedir.[23] Perspektif, heykelin kaidesinin altındandır, bu izleyicinin şehre yaklaşan bir teknede olduğunu düşündürür; heykelin aşırı derecedeki yüksekliğini ve boyutunu vurgular.[24] Bir parça kumaş Helios'un beline dolanır, sol kolundan yere doğru sarkar ve arkasında yere değer.[14] Helios, yönettiği güneşten gözlerini korumak için sağ elini kaldırmaktadır; bu, sanat tarihçisi Eric Shanes'in deyimiyle Dalí'nin çalışmasına "belirsiz bir sürrealist dokunuş" katmaktadır.[24] Dalí eserinin sağ alt köşesini "Salvador Dalí / 1954" şeklinde imzalamış ve tarih atmıştır.[19]
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]Dalí'nin en çok bilinen önemli eserleri, bilinçaltı ve algının doğasıyla meşgul olduğu 1940 öncesine aittir.[25] 1931 yılında yaptığı[26] ve en çok özdeşleştiği Belleğin Azmi adlı eseri Dalí'nin avangardın içinde yer aldığı on yılı temsil etti.[27] 1940'ta Amerika Birleşik Devletleri'ne taşınmasıyla birlikte ekonomik sorunlar yaşamaya başladı, ancak şovmenlik yeteneğini ön plana çıkardı ve Hollywood ile olan ilişkilerini ilerletti.[28] II. Dünya Savaşı sona erdiğinde, Dalí'nin çalışmaları modern kültür ve ticari sanatın unsurlarıyla kaynaşarak tarihsel ve dinsel olana yöneldi.[24][28]
The Colossus of Rhodes, Dalí'nin sinema, tarih ve bilimle olan meşguliyetlerini ve sürrealizme tutunuşunun gevşemesini örneklendirir.[24] Güneş tanrısının kendi alanından kendini koruması ve bir film için sipariş edilen bir esere yakışır şekilde bir posteri andırması gibi nedenlerle, bu resim sadece marjinal olarak sürrealisttir.[24] Dalí'nin betimlediği heykel, çizgi roman süper kahramanlarını ve özellikle de hazırlık aşamalarında Özgürlük Heykeli'ni andırıyor.[29] Akademisyen Godefroid de Callataÿ, Maryon'un makalesi ile karşılaştırıldığında, tablonun "aşırı derece orijinal görünmediğini" yazmıştır.[14] Dalí, Maryon tarafından ortaya konan heykelin bir benzerini, bronzdan dövülmüş plakaları açıkça tasvir ederek ve bir kumaş parçası tarafından desteklenen bir figürün aynı üç ayaklı yapısını göstererek kopyaladı.[14]
Provenans
[değiştir | kaynağı değiştir]Tablo, 1981 Georges F. Keller vasiyetinin bir parçası olarak Bern Sanat Müzesi koleksiyonunda yer almaktadır.[19] Eser 1983'te Madrid Modern Sanat Müzesi'nde, 1989'da Staatsgalerie Stuttgart'ta, 1989'dan 1990'a kadar Humlebæk'teki Louisiana Modern Sanat Müzesi'nde ve daha sonra 1990'da Montreal Güzel Sanatlar Müzesinde sergilendi.[19]
Dalí'nin Dünyanın Yedi Harikası serisinden başka tablolar da satışa çıkmıştır. 2009 yılında The Statue of Olympian Zeus adlı eser Sotheby's tarafından 482.500 dolara satıldı,[30] eser şu anda Morohashi Modern Sanat Müzesi koleksiyonunda yer almaktadır.[31] 2013 yılında The Temple of Diana at Ephesus adlı eser Sotheby's tarafından 845.000 dolara satıldı,[32] eser şu anda özel bir koleksiyonda bulunmaktadır.[33] 2014 yılında The Walls of Babylon adlı eser Sotheby's tarafından 300.000-400.000 euroluk fiyat ile satışa sunulmuş ancak satılmamıştır.[34] Dalí'nin tematik olarak benzer 1955 tarihli tabloları açık artırmaya çıkarılmıştır. 2016 yılında The Mausoleum at Halicarnassus adlı eseri 1.325.000 dolara, 2001 yılında ise Walls of Babylon adlı eseri 168.750 sterline Christie's tarafından satılmıştır.[35]
Versiyonlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Dalí en az bir hazırlık çalışması yapmıştır. First Version of The Colossus of Rhodes, 1954'te 25 × 353 cm (9,8 × 139,0 in) boyutlarında karton üzerine mürekkeple yapılmış, heykelin üç eskizini içeren bir çalışmadır.[36] New York'taki Time Warner Center'da 3 Kasım 2010 - 30 Nisan 2011 tarihleri arasında Dalí at Time Warner Center: The Vision of a Genius sergisinin bir parçası olarak sergilenmiş ve aynı zamanda satışa sunulmuştur.[37]
Heykeli kopyalayan taş baskılar sıklıkla satışa sunulur.[38] Shanes'in Dalí'nin "sömürücü ve/veya kayıtsız tavrı" olarak adlandırdığı şey nedeniyle, Dalí'nin taş baskılarının ticareti "kaos içindedir".[39] Daha sonra yok edilen plakalarla sınırlı baskı yapma geleneğinden kaçınan Dalí, 40.000 ila 350.000 adet boş sayfa imzaladı ve daha sonra bunların üzerine eserleri basıldı.[40] Kolay taklit edilebilen imzasının sık rastlanan sahteleri ile birlikte durum taş baskıların neredeyse değersiz hale gelmesine neden oldu; bu Shanes tarafından "sanat tarihinde şimdiye kadar gerçekleştirilen en büyük ve en uzun süreli mali dolandırıcılık eylemlerinden biri" olarak adlandırıldı.[41]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Notlar
- ^ The Gala-Salvador Dalí Vakfı catalogue raisonné ve eseri elinde bulunduran Fundación AMYC, Pyramids tablosunu 1957 tarihli bir çalışma olarak listelemiştir.[42][20]
- ^ The Galas-Salvador Dalí Vakfı catalogue raisonné'sinde The Mausoleum at Halicarnassus tablosuna yer verilmemiştir. Eser 2016 yılında Christie's'de 1.325.000 dolara satılmış ve "Nicolas ve merhum Robert Descharnes bu eserin gerçekliğini teyit etmişlerdir" açıklaması yapılmıştır.[21]
- Dipnotlar
- ^ Ligota 2006, ss. 42-44.
- ^ Ligota 2006, ss. 42-43.
- ^ Ligota 2006, ss. 43-44.
- ^ Ligota 2006, ss. 44.
- ^ Maryon 1956, ss. 68.
- ^ Ligota 2006, ss. 40-41.
- ^ Ligota 2006, ss. 47-48.
- ^ Ligota 2006, ss. 51.
- ^ Maryon 1956, ss. 72-75, 79-81.
- ^ Ligota 2006, ss. 53-54.
- ^ Easby 1966.
- ^ Maryon 1947.
- ^ Maryon 1956, ss. 72-75.
- ^ a b c d e Ligota 2006, s. 54.
- ^ Maryon 1956.
- ^ Badoud 2012, ss. 34-36, 36 n.129.
- ^ King 2007, ss. 59-60.
- ^ King 2007, s. 59.
- ^ a b c d Catalogue Raisonné 689.
- ^ a b Arte Moderno y Contemporáneano.
- ^ a b Christie's 2016.
- ^ King 2007, s. 60.
- ^ Salvador & 1983, s. 205.
- ^ a b c d e Shanes 2012, ss. 224-225.
- ^ Shanes 2012, ss. 47-48.
- ^ Shanes 2012, ss. 35-36.
- ^ Shanes 2012, ss. 53-57.
- ^ a b Shanes 2012, ss. 48-53.
- ^ Kozak & Hickman 2019, s. 189.
- ^ Sotheby's 2009.
- ^ Catalogue Raisonné 695.
- ^ Sotheby's 2013.
- ^ Catalogue Raisonné 1149.
- ^ Sotheby's 2014.
- ^ Christie's 2001.
- ^ Sabater y Bonany 2010, s. 31.
- ^ Sabater y Bonany 2010, ss. 1,31.
- ^ Los Angeles Times 1985.
- ^ Shanes 2012, s. 57.
- ^ Shanes 2012, ss. 54-57.
- ^ Shanes 2012, ss. 48, 54-57.
- ^ Catalogue Raisonné 693.
- Kullanılan kaynaklar
- Ligota, Christopher; Quantin, Jean-Louis (6 Nisan 2006). History of Scholarship: A Selection of Papers from the Seminar on the History of Scholarship Held Annually at the Warburg Institute (İngilizce). OUP Oxford. ISBN 978-0-19-928431-3.
- Maryon, Herbert (1956). "The Colossus of Rhodes". The Journal of Hellenic Studies (İngilizce). 76: 68-86. doi:10.2307/629554. ISSN 0075-4269.
- Easby, Dudley T. (1 Temmuz 1966). "Necrology". American Journal of Archaeology (İngilizce). 70 (3): 287-287. doi:10.1086/AJS501899. ISSN 0002-9114. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2022.
- Maryon, Herbert (1947). "The Sutton Hoo Helmet". Antiquity (İngilizce). 21 (83): 137-144. doi:10.1017/S0003598X00016598. ISSN 0003-598X.
- Badoud, Nathan (2012). "L'image du Colosse de Rhodes". Monuments et mémoires de la Fondation Eugène Piot (Fransızca). 91 (1): 5-40. doi:10.3406/piot.2012.1738. ISSN 1148-6023. 18 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2022.
- King, Elliott H. (2007). Dalí, surrealism and cinema. Harpenden: Kamera Books. ISBN 978-1-904048-90-9. OCLC 82672461.
- "The Colossus of Rhodes". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 21 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018.
- Shanes, Eric (8 Mayıs 2012). The Life and Masterworks of Salvador Dalí (İngilizce). Parkstone International. ISBN 978-1-78042-879-6. 6 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2022.
- Dalí, Salvador (1983). 400 obras de Salvador Dalí de 1914 a 1983. Catalonia. Ministerio de Cultura. [Barcelona?]: Obra Cultural de la Caja de Pensiones. ISBN 84-500-8720-1. OCLC 11351404.
- Sabater y Bonany, Enrique (2010). Dalí at Time Warner Center: The Vision of a Genius. New York: Galerie Elysses. OCLC 794730258.
- "Salvador Dali (1904–1989): Le mausolée d'Halicarnasse". Christie's. 2016. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018.
- "Salvador Dali (1904–1989): The Walls of Babylon". Christie's. 2001. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "Salvador Dalí: Les Murs de Babylone". Sotheby's. 2014. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2018.
- "Salvador Dalí: Giza Pyramids 1957". Fundación AMYC. 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2019.
- "Salvador Dalí: Statue de Zeus Olympien". Sotheby's. 2009. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "Salvador Dalí: Temple de Diana à Epheseus". Sotheby's. 2013. 15 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- Shanes, Eric (2012). The Life and Masterworks of Salvador Dalí. New York: Parkstone International. ISBN 978-1-78042-879-6.
- "The Statue of Olympian Zeus". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "The Temple of Diana at Ephesus". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "The Walls of Babylon". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "Walls of Babylon". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "The Pyramids". Catalogue Raisonné of Paintings by Salvador Dalí. Gala-Salvador Dalí Foundation. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2018.
- "Fine Works Featured in Auction Scheduled at Capital Fine Art". Los Angeles Times. Los Angeles, California. 12 Nisan 1985. s. 2 – Newspapers.com vasıtasıyla.
